Το παρακάτω κείμενο είναι άρθρο του συγγραφέα το οποίο έχει δημοσιευτεί στο περιοδικό ΚΥΝΗΓΕΣΙΑ ΚΑΙ ΚΥΝΟΦΙΛΙΑ και δεν αποτελεί ύλη του βιβλίου «Το Κυνήγι Του Λαγού».

Του Μανούσου Χαλκιαδάκη
www.lagokinigi.gr

Είναι να ανατριχιάζει κανείς στη σκέψη ότι ένα δίχρονο κουτάβι που έχει τελειώσει με άριστα την πρακτική του εκπαίδευση και το κυνηγετικό του μέλλον διαγράφεται λαμπρό, με την ένταξή του στην ομάδα των μεγάλων λαγόσκυλων να γίνεται ξαφνικά ένας άβουλος κομπάρσος. Τι πρέπει να προσέξουμε λοιπόν για να μην αχρηστευτεί αυτό το κυνηγετικό αστέρι;

Η πρακτική εκπαίδευση του κουταβιού μας έχει τελειώσει με επιτυχία.
Το εκπαιδεύσαμε για πολλούς μήνες μόνο του. Αρχικά στον ανοιχτό κυνηγότοπο για να βλέπουμε τις κινήσεις και τα λάθη του για να τα διορθώνουμε. Αφού κατάφερε να ιχνηλατεί σωστά και να ξεφωλιάζει σταθερά, συνεχίσαμε την εκπαίδευση του στα εδάφη που το προορίζουμε για τα κυνήγια μας. Αν μάλιστα η επιλογή μας ήταν σωστή και τα εδάφη αυτά ταιριάζουν απόλυτα στα «εδάφη καταλληλότητας» της φυλής του, αυτό σημαίνει ότι η αποτελεσματικότητά του αυξήθηκε κατακόρυφα.
Όλα λοιπόν βαίνουν καλώς και το περίπου δίχρονο κουτάβι μας είναι έτοιμο να ενταχτεί στην ομάδα των μεγάλων λαγόσκυλων. Μάλιστα, ενόψει την έναρξης της νέας κυνηγετικής περιόδου, είναι φρόνιμο να γίνει η ένταξη μέσα στον Αύγουστο γιατί, μέχρι την έναρξη, θα έχουμε το περιθώριο χρόνου να διορθώσουμε τυχόν προβλήματα κι έτσι αυτό να συμμετέχει σαν ίσο μέλος της ομάδας, στα κανονικά κυνήγια της νέας κυνηγετικής περιόδου του λαγού, που είναι τόσο απαραίτητα για την ολοκλήρωσή του.

Η ένταξη του κουταβιού μας στην ομάδα των μεγάλων λαγόσκυλων δεν είναι καθόλου απλή υπόθεση. Δεν είναι κάτι ιδιαίτερα δύσκολο, αρκεί απλά να κάνουμε σωστά αυτό που πρέπει. Ίσως χρειάζεται να δίνουμε περισσότερη προσοχή στη διαδικασία ένταξης του κουταβιού μας, απ’ ότι στην ίδια την εκπαίδευσή του.
Τρία είναι τα σημεία της δουλειάς μας: το πρόγραμμα ένταξης, η επίμονη παρατήρηση της συμπεριφοράς του κουταβιού για τον εντοπισμό λαθών, και τέλος η διόρθωση των λαθών αυτών.

Αρχικά λοιπόν θα χαράξουμε στο μυαλό μας το πρόγραμμα ένταξης.
Το πρόγραμμα αυτό θα λαβαίνει υπ’ όψη τις ιδιαιτερότητες (καιρικές και ιχνηλατικές συνθήκες της εποχής, ιδιαιτερότητες των κυνηγότοπων και του θηράματος κ.λπ.), ούτως ώστε να δημιουργούνται οι καλύτερες προϋποθέσεις για το κουτάβι μας. Έτσι θα ορίσουμε την ώρα που θα ξεκινάμε για τα εκπαιδευτικά της ένταξης, θα επιλέγουμε ανάλογα τους πιο κατάλληλους κυνηγότοπους για το κάθε εκπαιδευτικό, για να έχουμε όσο το δυνατόν πιο σίγουρα ξεφωλιάσματα. Τα ξεφωλιάσματα είναι ιδιαίτερα σημαντικά στη φάση αυτή.
Αν κυνηγούμε με μεγάλη ομάδα λαγόσκυλων (πάνω από τρία σκυλιά), θα είναι λάθος να τα παίρνουμε όλα μαζί μας. Θα ορίσουμε λοιπόν με ποιο από τα ενήλικα λαγόσκυλα θα γίνουν τα εκπαιδευτικά ένταξης. Το λαγόσκυλο αυτό θα πρέπει να είναι ένα μεσόκοπο σκυλί με αργές αλλά σίγουρες κινήσεις αλλά πάνω απ’ όλα να έχει όσο γίνεται πιο σίγουρο ξεφώλιασμα. Γιατί, αν είναι πολύ γέρικο θα έχει παραξενιές και σπάνια θα συνεργάζεται με το κουτάβι, ενώ αν είναι νεαρό, μάλλον θα έχει γρήγορη ιχνηλασία και ίσως είναι επιπόλαιο με περισσότερα λάθη.
Ο κύριος στόχος μας, στα εκπαιδευτικά ένταξης, είναι να ωθήσουμε το κουτάβι μας στο να διατηρήσει την πρωτοβουλία που είχε όταν εκπαιδευόταν μόνο του. Απαραίτητα λοιπόν το ενήλικο λαγόσκυλο πρέπει να είναι μέτριας ταχύτητας έως αργό στην ιχνηλασία, ή τουλάχιστον να ιχνηλατεί με πιο αργή ταχύτητα από το κουτάβι. Έτσι, το κουτάβι, θα έχει την πολυτέλεια χρόνου να ιχνηλατεί και θα «αναγκάζεται» να παίρνει πρωτοβουλίες, οδηγώντας κάποιες στιγμές την ιχνηλασία. Από την αρχή δηλαδή της ένταξής του θα πρέπει να μάθει να παίρνει πρωτοβουλίες, που αργότερα θα επεκταθούν και στη φάση της καταδίωξης. Αντίθετα, αν το μεγάλο λαγόσκυλο είναι γρήγορο στην ιχνηλασία ή αν βάλουμε απότομα το κουτάβι μέσα στην ομάδα, θα μάθει στο ρόλο του κομπάρσου γιατί δε θα προλαβαίνει να πρωτοστατήσει και αναγκαστικά θα του γίνει συνήθεια να μην παίρνει πρωτοβουλίες. Επειδή λοιπόν σε μια σωστά δομημένη ομάδα λαγόσκυλων, το κάθε ένα σκυλί πρέπει να αναλαμβάνει κάποιο ενεργό ρόλο, ένας κομπάρσος χωρίς ρόλο που απλά ακολουθεί, θα είναι περιττός στην ομάδα.
Στη συνέχεια, αφού τα αποτελέσματα μας ικανοποιούν (και ανάλογα με πόσα σκυλιά κυνηγάμε σε μια κανονική μας έξοδο), θα ορίσουμε ποιο θα είναι το δεύτερο ενήλικο λαγόσκυλο που θα προστεθεί στη διαδικασία ένταξης. Ιδιαίτερη προσοχή θα δώσουμε στο χαρακτήρα και το φύλλο των ενήλικων. Πρέπει οπωσδήποτε να είναι συνεργάσιμα σκυλιά και να μην ανταγωνίζονται το κουτάβι. Έτσι κι αυτό δε θα είναι επιφυλακτικό μαζί τους, πράγμα που θα το αναγκάσει να ακολουθεί ή να ψάχνει μακριά από αυτά, αλλά θα αναλάβει θετικό ρόλο, όπως θα έκανε όταν εκπαιδευόταν μόνο του.

Η επίμονη παρατήρηση της συμπεριφοράς του κουταβιού κατά τη διάρκεια των εκπαιδευτικών ένταξης, είναι το επόμενο σημείο της δουλειάς μας, για τον εντοπισμό κάποιων λαθών, που να σημειωθεί ότι πρέπει να λυθούν άμεσα.
Δεν έχει νόημα βέβαια να καταγράψουμε το κάθε λάθος του κουταβιού, παρά μόνο τα λάθη αυτά που θα αποτελέσουν αυριανό πρόβλημα ομοιογένειας της ομάδας. Η σωστά δομημένη ομάδα λαγόσκυλων είναι σαν μια ορχήστρα, που εκ περιτροπής όλοι οι μουσικοί αναλαμβάνουν με τη σειρά τους να «βγούν μπροστά», όμως δεν αποτελούν παραφωνία. Και παραφωνία σε μια ομάδα ιχνηλατών δε θα είναι τόσο το κόλλημα του ενός σε κάποιο δύσκολο σημείο της ιχνηλασίας (που στο τέλος θα αναγκαστεί να ακολουθήσει την υπόλοιπη ομάδα), αλλά σίγουρα θα είναι το να παρατήσει το ντορό και να ξεκόψει για να ψάξει ένα «δικό του λαγό», ή να τραβά την ομάδα σε λάθος δρόμο.
Στις πρώτες ιχνηλασίες αν καταφέρει μια – δυο φορές να «βγεί μπροστά» και να οδηγήσει για μερικά μέτρα την ιχνηλασία, είναι πολύ καλό σημάδι. Όμως δε μας ενδιαφέρει μόνο να βγαίνει μπροστά, αλλά κυρίως να οδηγεί σωστά. Είναι προτιμότερο στις πρώτες ιχνηλασίες να κολλάει πιο πίσω στο ντορό και σιγά – σιγά να το «τραβά» το ενήλικο προς το σωστό δρόμο, παρά να βγαίνει αυτό μπροστά αλλά να κάνει λάθος.
Έχει παρατηρηθεί ότι ένα κουτάβι που, σε μερικές από τις πρώτες ομαδικές του εξόδους, «αγχώνεται» με τη παρουσία άλλων σκυλιών και προσπαθώντας να τα ανταγωνιστεί βγαίνει μεν μπροστά, αλλά σε λάθος δρόμο, ίσως δεν μπορέσει ποτέ να διορθωθεί. Έτσι, στο μέλλον, σε μια δύσκολη ιχνηλασία (με κακές συνθήκες), θα «ξεστρατίζει» ολόκληρη την ομάδα με αποτέλεσμα να καβαλάνε το λαγό, και βέβαια υπάρχουν πολλές πιθανότητες το ίδιο λάθος να κάνει και στην καταδίωξη.
Το βασικότερο λοιπόν που μας ενδιαφέρει σ’ αυτή τη φάση είναι να εκφράζει την ηρεμία και τη σιγουριά που είχε κατά την μεμονωμένη του εκπαίδευση. Με τις κατάλληλες συνθήκες και την παρουσία του κατάλληλου λαγόσκυλου, πρέπει να εμφανίζεται ένα ήπιο άγχος, που να λειτουργεί θετικά και δημιουργικά στο κουτάβι. Να συνειδητοποιεί δηλαδή ότι πρέπει να επισπεύδει τις ενέργειές του. Έτσι αυτό που έμαθε να κάνει καλά στην πρακτική του εκπαίδευση (μεμονωμένη), τώρα να το κάνει το ίδιο καλά χωρίς λάθη, αλλά στο συντομότερο δυνατόν χρόνο.

Αν παρατηρήσουμε λάθη που όπως είπαμε παραπάνω έχουν αν κάνουν με την ομαδικότητα (εμφανής έλλειψη πρωτοβουλίας ή κατ’ εξακολούθηση λάθος πορεία ή να αφήνει το ντορό και να φεύγει μακριά ψάχνοντας άλλο «δικό του ντορό» κλπ) θα σταματήσουμε αμέσως τις εξόδους και θα αναθεωρήσουμε το πρόγραμμά μας. Ίσως να είναι ακατάλληλο το ενήλικο λαγόσκυλο, ίσως το κουτάβι μας να μην είναι ακόμα ώριμο για την ένταξή του, άρα πρέπει να συνεχίσουμε τα μεμονωμένα εκπαιδευτικά του κλπ. Η βιασύνη μας στη φάση αυτή θα είναι ο χειρότερος σύμβουλος. Θα πρέπει να έχουμε βαθιά μέσα στο μυαλό μας ότι δεν είναι απαραίτητο σώνει και καλά να το εντάξουμε τώρα στην ομάδα. Έχουμε χρόνο, και μάλιστα έχει αποδειχτεί ότι οι χειμωνιάτικοι μήνες είναι πιο κατάλληλοι για την ένταξη των κουταβιών.

Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι, τα κουτάβια καθαρόαιμων φυλών, είναι πιο ευπροσάρμοστα στην «μεγάλη ομάδα», γιατί οδηγούνται από βαθιά ριζωμένα μέσα τους ένστικτα. Έτσι έχουν αναπτυγμένη σε μεγαλύτερο βαθμό την πρωτοβουλία, και η ο επίσης υψηλός βαθμός αυτοπεποίθησης που παρουσιάζουν, τα κρατά ήρεμα και δεν αγχώνονται ούτε παρασύρονται εύκολα από τα άλλα σκυλιά.   

Τέλος, πριν την έναρξη της κυνηγετικής περιόδου πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι έχει γίνει σωστά η εκπαίδευση του κουταβιού στον κρότο.
Αν όλα πάνε καλά στα εκπαιδευτικά ένταξης, στις πρώτες κυνηγετικές εξόδους θα προσέξουμε να μην «κατασπαράξουν» το κουτάβι τα μεγάλα σκυλιά στο πιάσιμο των πρώτων λαγών, γιατί αυτό θα είναι αρνητικό για το κουτάβι. Η ιεραρχία υπάρχει και πρέπει να υπάρχει μέσα στην ομάδα, όμως ένα υπερβολικό «στραπατσάρισμα» του κουταβιού από τα μεγάλα σκυλιά μετά το πιάσιμο του λαγού, θα αποτελέσει τραυματική εμπειρία γι’ αυτό.