Το παρακάτω κείμενο είναι άρθρο του συγγραφέα το οποίο έχει δημοσιευτεί στο περιοδικό ΚΥΝΗΓΕΣΙΑ ΚΑΙ ΚΥΝΟΦΙΛΙΑ και δεν αποτελεί ύλη του βιβλίου «Το Κυνήγι Του Λαγού».

Του Μανούσου Χαλκιαδάκη
www.lagokinigi.gr

Στο λαγοκυνήγι, χρησιμοποιούμε συνήθως μια ενδιάμεση σύσφιξη και ένα φυσίγγι μέσης συγκέντρωσης επειδή δε γνωρίζομε εκ των προτέρων σε ποια απόσταση θα χρειαστεί να τουφεκίσομε το λαγό ώστε από πριν να έχομε επιλέξει τον καταλληλότερο συνδυασμό φυσιγγίου και σύσφιξης (τσόκ),. Με τον τρόπο αυτό ναι μεν έχομε μια ιδανική λύση για τις μεσαίες αποστάσεις αλλά δεν έχομε την εξειδικευμένη λύση ούτε της μακρινής τουφεκιάς (των 40 μέτρων) ούτε της κοντινής (των 15 μέτρων). Υπάρχει εύκολος και απλός τρόπος να ξεφύγομε από αυτή τη μέση λύση;

Ας δώσομε ένα συγκεκριμένο παράδειγμα και να προσπαθήσομε να μελετήσομε τους πιθανούς συνδυασμούς.
Βρίσκομαι σε ένα πόστο (π.χ. πάνω σε ένα βράχο) από το οποίο ελέγχω ταυτόχρονα δύο περάσματα του λαγού: ένα μονοπάτι 40  περίπου μέτρα στα αριστερά μου και άλλο ένα στα 15 περίπου μέτρα στα δεξιά μου. Η μορφολογία του εδάφους δε μου επιτρέπει να μετακινηθώ σε άλλο ενδιάμεσο πόστο ώστε πάλι να ελέγχω ταυτόχρονα και τα δύο περάσματα αλλά να μοιράσω την απόσταση από το καρτέρι μου.  
Στην περίπτωση αυτή, γεννάται ένα εύλογο ερώτημα το οποίο πρακτικά αντιμετωπίζομε καθημερινά. Γεννάται από το γεγονός ότι δε γνωρίζομε εκ των προτέρων σε ποια απόσταση θα χρειαστεί να τουφεκίσομε το λαγό, και εκ των πραγμάτων, μόλις ξεφωλιαστεί δεν προλαβαίνομε να αλλάξομε φυσίγγια ή τη σύσφιξη (τσόκ) ξεβιδώνοντας και βιδώνοντας. Το ερώτημα είναι: τι συνδυασμό φυσιγγίου και σύσφιξης (τσόκ) θα χρησιμοποιήσω ώστε να έχω μεν δραστική βολή στο πέρασμα των 40 μέτρων, αλλά παράλληλα και στο άλλο πέρασμα των 15 μέτρων να μην κάνω «σουρωτήρι» το κρέας του λαγού; Στο σημείο αυτό πρέπει να πω ότι ιδανική συγκέντρωση-διασπορά του λαγοφύσεκου, στην οποιαδήποτε απόσταση και αν βληθεί ο λαγός, είναι αυτή που βάλει το σώμα του με έξι (6) περίπου σκάγια. Τέτοια, δηλαδή, ούτως ώστε να μην του καταστρέφει το κρέας αλλά παράλληλα να τον καταβάλλει άμεσα, γιατί κάποιο (ή κάποια) από τα έξι θα τον χτυπήσει σε ζωτικό όργανο.
Ας υποθέσομε ότι εμπιστευόμαστε ένα φυσίγγι για το κυνήγι του λαγού στα 37gr* το οποίο πράγματι είναι άριστο ποιοτικά με πολύ καλές κατανομές, δυνατό και μέσης έως υψηλής συγκέντρωσης.

Στην πρώτη περίπτωση, στα 40 μέτρα (οριακή απόσταση για δραστικές βολές), η επιλογή μας μάλλον μονόδρομος είναι. Το παραπάνω φυσίγγι με τεσσάρια (Νο 4) σκάγια βάρους γύρω στα 37 γραμμάρια και σύσφιξη foul (*) ή ¾ (**), θα δώσει μια δραστική βολή. Με μια αναμενόμενη αναλογία από πέντε (5) έως επτά (7) σκάγια στο σώμα του λαγού, θα τον καταβάλει άμεσα χωρίς να του καταστρέψει το κρέας. Ο παραπάνω συνδυασμός λοιπόν του φυσιγγίου – τσόκ για το μακρινό πέρασμα των 40 μέτρων είναι ιδανικός.

Ας δούμε όμως τι θα γίνει στο άλλο πέρασμα των 15 μέτρων.
Α). Αν πυροβολήσομε το λαγό με τον παραπάνω συνδυασμό (foul τσόκ (*) ή ¾ (**) και το ίδιο φυσίγγι), αν η τουφεκιά δεν ανοίξει τρύπα στο σώμα του λαγού, τουλάχιστον θα το κάνει «σουρωτήρι». Θα σηκώσομε ψηλά το λαγό και θα μοιάζει σαν πατσαβούρα!. Άρα είναι τελείως ακατάλληλος αυτός ο συνδυασμός για την απόσταση των 15 μέτρων. Στη φωτο 1 βλέπομε στόχο που έχει βληθεί με φούλ τσόκ (*) από απόσταση 15 μέτρων με φυσίγγι μέσης συγκέντρωσης, σκάγια Νο 5, βάρος γόμωσης 34 gr*. Παρατηρούμε ότι η διάμετρος του κύκλου της δέσμης των σκαγιών είναι περίπου 20 εκατοστά! που σημαίνει ότι σχεδόν όλα τα σκάγια (περίπου 266) θα διαπεράσουν το σώμα του λαγού!.
Β). Αντίθετα αν χρησιμοποιήσομε πολύ ανοιχτό τσόκ (π.χ. κύλινδρο (*****) με το ίδιο φυσίγγι, το αποτέλεσμα θα είναι κάπως διαφορετικό. Το σώμα του λαγού (στο πέρασμα των 15 μέτρων) θα δεχτεί περίπου 70 σκάγια, πλην όμως και πάλι η συγκέντρωση θα είναι πολύ πιο πυκνή από την ιδανική. Παράλληλα, είναι απαγορευτικό από τους άγραφους νόμους του κυνηγιού να πυροβολήσομε το λαγό με κύλινδρο στο πρώτο πέρασμα στα 40 μέτρα, άρα η λύση του ανοιχτού τσόκ δε μας δίνει ιδανική λύση ούτε στη μία ούτε στην άλλη περίπτωση. Στη φωτό 3 βλέπομε στόχο που έχει βληθεί με κύλινδρο (*****) από απόσταση 15 μέτρων με το ίδιο φυσίγγι μέσης συγκέντρωσης, σκάγια Νο 5, βάρος γόμωσης 34 gr*. Παρατηρούμε ότι η διάμετρος του κύκλου της δέσμης των σκαγιών είναι περίπου 60 εκατοστά!.
Γ). Αν κρατήσομε το φούλ τσόκ (*) και χρησιμοποιήσομε φυσίγγι διασποράς θα παρατηρήσομε ότι η διασπορά στα 15 μέτρα θα είναι μεγαλύτερη από το αν χρησιμοποιούσαμε κύλινδρο (*****) και κανονικό φυσίγγι! Στη φωτο 2 βλέπομε στόχο που έχει βληθεί με φούλ τσόκ από απόσταση 12 μόνο μέτρων με φυσίγγι διασποράς Νο σκαγιών 5 και βάρος γόμωσης 32 gr*. Παρατηρούμε ότι η διάμετρος του κύκλου της δέσμης των σκαγιών είναι περίπου πάλι 60 εκατοστά! που σημαίνει ότι στα 15 μέτρα θα είναι μεγαλύτερη.
Δ).  Η χρησιμοποίηση κυλίνδρου (*****) και φυσιγγίου διασποράς θα μας δώσει στα 15 μέτρα τη μεγαλύτερη δυνατή διασπορά, αλλά όπως είπαμε παραπάνω η χρησιμοποίηση του κυλίνδρου είναι ανεπίτρεπτη για μακρινές αποστάσεις. Στη φωτό 4 βλέπομε στόχο που έχει βληθεί με κύλινδρο (*****) από απόσταση 15 μέτρων με φυσίγγι διασποράς Νο σκαγιών 5 και βάρος γόμωσης 32 gr*. Παρατηρούμε ότι η διάμετρος του κύκλου της δέσμης των σκαγιών είναι περίπου 70 εκατοστά, δηλαδή 10 εκατοστά μεγαλύτερη από αυτή της Β και Γ περίπτωσης (το σώμα του λαγού θα δεχτεί 60 περίπου σκάγια αντί των 70 περίπου των περιπτώσεων Β και Γ). Άρα ούτε κάτι το πολύ καλύτερο πετυχαίνομε στο πέρασμα των 15 μέτρων σε σχέση με τις περιπτώσεις Β και Γ, ούτε επιτρέπεται να χρησιμοποιήσομε κύλινδρο στο άλλο πέρασμα των 40 μέτρων.
Ας έρθουμε τώρα στις πιθανές λύσεις:

Δίκαννο.
Ένα δίκαννο με foul (*) ή ¾ (**) τσόκ για την πρώτη κάνη και demi (***) ή (****) τσόκ για τη δεύτερη κάνη (να σημειωθεί ότι για τα περισσότερα δίκαννα με σταθερά τσόκ έχουν συνήθως αυτούς τους συνδυασμούς), δίνει άμεσα την ιδανική λύση:

1. Χρησιμοποιώντας ένα καλό φυσίγγι διασποράς στην πρώτη (ανοιχτή) κάνη, θα έχομε ιδανική δραστική βολή μέχρι τα 22 - 25 μέτρα. Να σημειωθεί ότι τα σκάγια που θα χρησιμοποιήσομε πρέπει να είναι Νο 4 ή το πολύ Νο 5 και όχι περισσότερα από 32 – 33 γραμμάρια. Αυτό όχι για να αυξήσουμε τη δύναμη κρούσης τους (ούτως ή άλλως στην απόσταση αυτή ακόμα και τα σκάγια Νο 8 προκαλούν καίρια πλήγματα στο λαγό), αλλά για να μειώσουμε όσο το δυνατόν αριθμητικά τα σκάγια.   
2. Χρησιμοποιώντας ένα ποιοτικό φυσίγγι με μέση – υψηλή συγκέντρωση Νο 4 και βάρους γύρω στα 37 γραμμάρια στη δεύτερη (στενή) κάνη, θα έχομε ιδανική δραστική βολή μέχρι τα 35 – 40 μέτρα. 

Εκμεταλλευόμενοι λοιπόν το πλεονέκτημα των δυο κανών θα έχομε μια απόλυτη λύση με ένα φυσίγγι για κοντά και ένα για μακριά. Όσο για τη δύναμη πυρός πρέπει να πω ότι όλοι οι λαγοκυνηγοί συμφωνούν στο ότι ο λαγός είναι θήραμα του ενός το πολύ δύο πυροβολισμών. Έτσι η μειωμένη κατά ένα φυσίγγι δύναμη πυρός του δίκαννου σε σχέση με την καραμπίνα (3 φυσίγγια) είναι αμελητέα και χωρίς σημασία.
Καραμπίνα.
Εδώ δεν έχομε την επιλογή της κάνης όπως στο δίκαννο. Το σίγουρο είναι ότι δεν έχομε την πολυτέλεια χρόνου να αλλάξομε τσόκ τη στιγμή που θα εμφανιστεί ο λαγός. Οι περισσότεροι από εμάς χρησιμοποιούμε μόνιμα ένα συγκεκριμένο τσόκ. Συνήθως είναι ένα ενδιάμεσο (***) ή (**), ανάλογα πάντα με τις μέσες αποστάσεις που μας επιτρέπει η μορφολογία των κυνηγότοπων να δούμε και να τουφεκίσομε το λαγό.
Ας δούμε τώρα αν η χρησιμοποίηση του φυσιγγίου διασποράς θα μπορέσει όπως και στο δίκαννο να μας δώσει πιο εξειδικευμένες λύσεις:

1. Στο πέρασμα των 15 μέτρων, όπως και στην περίπτωση του δίκαννου, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το διασποράς θα μας δώσει πολύ μεγαλύτερη διασπορά, εξ’ άλλου αυτή είναι και η αποστολή του, να διασπείρει τα σκάγια. Φυσικά και πάλι πρέπει το Νο σκαγίων να είναι 4 ή το πολύ 5 και όχι περισσότερα από 32 – 33 γραμμάρια. Καταλήγομε λοιπόν στο ότι το πρώτο φυσίγγι πρέπει να είναι διασποράς.
2. Στο πέρασμα όμως των 40 μέτρων είναι φυσικό το διασποράς να μην έχει καμιά τύχη. Εδώ χρειάζεται το ποιοτικό φυσίγγι μέσης - υψηλής συγκέντρωσης που είπαμε παραπάνω σε συνδυασμό με foul τσόκ (*) ή ¾ (**). Αυτό βέβαια θα είναι το δεύτερο φυσίγγι μας. Το ερώτημα  που μπαίνει εδώ είναι «πόσο γρήγορα μπορεί να φύγει το διασποράς και να περάσει στη θαλάμη το δεύτερο φυσίγγι μέσης - υψηλής συγκέντρωσης; Πρώτος τρόπος λοιπόν είναι με μια γρήγορη κίνηση του κλείστρου (αφού από προηγουμένως έχομε κατεβάσει το δεύτερο φυσίγγι από την αποθήκη στη γλώσσα) θα πετύχομε την αλλαγή του σε χρόνο 1 περίπου δευτερόλεπτο. Με λίγη εξάσκηση, δε θα χρειαζόμαστε καθόλου χρόνο αλλά θα εκμεταλλευόμαστε το χρόνο επώμισης. Ενώ δηλαδή το αριστερό χέρι θα σηκώνει την καραμπίνα προς τον ώμο, το δεξι χέρι θα τραβά το κλείστρο προς τα πίσω. Δεύτερος τρόπος είναι να πυροβολήσομε γρήγορα το λαγό με το διασποράς (αφού δεν περιμένομε ιδιαίτερα αποτελέσματα) και αυτόματα το δεύτερο φυσίγγι να μπει στη θαλάμη της καραμπίνας. Κάτι άλλο που πρέπει σαν γενικός κανόνας να σημειωθεί εδώ: επειδή το φυσίγγι διασποράς προσφέρει πολύ καλή λύση για τις κοντινές βολές, μπορούμε να χρησιμοποιούμε μια (ή δύο) σύσφιξη στενότερη από αυτή «της μέσης λύσης» και έτσι χωρίς να επηρεάζεται ουσιαστικά η διασπορά στις κοντινές αποστάσεις, να έχομε πιο σίγουρα αποτελέσματα στην οριακή βολή των 40 μέτρων. Έτσι θα βελτιώσομε κατά πολύ τη διασπορά – συγκέντρωση των φυσιγγίων μας σε όλες τις αποστάσεις ξεφεύγοντας από τη φιλοσοφία της μέσης λύσης.

 

Οι λαγοκυνηγοί των άγονων ανοιχτών περιοχών της νησιωτικής χώρας και ιδίως της Κρήτης που οι περισσότεροι κυνηγούν με γρήγορα στην καταδίωξη λαγόσκυλα, απορρίπτουν παντελώς το φυσίγγι διασποράς γιατί φοβούνται μήπως σκοτώσουν το λαγόσκυλό τους που καταδιώκει πάρα πολύ κοντά το λαγό.
Όπως είδαμε στις φωτο 1 και 2 η διάμετρος του κύκλου της διασποράς ενός κανονικού φυσιγγίου στα 15 μέτρα με φούλ τσόκ είναι περίπου 20 πόντους, ενώ αυτή ενός φυσιγγίου διασποράς πάλι με φούλ τσόκ είναι κάτι παραπάνω από 60 πόντους. Η διαφορά της διαμέτρου τους δηλαδή είναι περίπου 45 πόντους (ακτίνα 22,5 πόντους), άρα κατά κάποιο τρόπο ο κύκλος του φυσιγγίου διασποράς θα βρεθεί κατά 22,5 πόντους πιο κοντά στο σκυλί που καταδιώκει το λαγό (σχέδιο 1).
(Χώρος σχεδίου 1)
Δηλαδή θα πυροβολούσαν το λαγό αν είχε απόσταση από το σκυλί 1,00 μέτρο ενώ δε θα τον πυροβολούσαν αν είχε απόσταση 0,78 μέτρα; Οι 22 πόντοι της διαφοράς θα άλλαζαν την απόφασή του για πυροβολισμό; Πόσο εύκολο είναι μέσα στον πανικό του ξεφωλιάσματος και την αστραπιαία ταχύτητα της καταδίωξης να υπολογίσει κανείς τους 22 αυτούς πόντους στα 15 μέτρα; Νομίζω ότι αυτό είναι θέμα ψυχραιμίας και κανόνων ασφαλείας γιατί για κανένα λόγο δε θα πρέπει κανείς να ρισκάρει, έστω και σε μικρό ποσοστό, τη ζωή του σκυλιού του για ένα λαγό. Θα παίρναμε τέτοιο ρίσκο αν σε μια τέτοια απόσταση βρισκόταν το παιδί μας; Και στο κάτω – κάτω της γραφής είναι υποχρεωτικό να σκοτώσουμε το λαγό;

 
Το φυσίγγι διασποράς τελικά δεν είναι «το φυσίγγι των ατζαμήδων» όπως θεωρεί ένας σημαντικός αριθμός λαγοκυνηγών. Η χρήση του μας επιτρέπει να ξεφύγομε από τις μέσες λύσεις (του μέσου τσόκ και του φυσιγγίου μέσης συγκέντρωσης) και να καταλήξομε σε πιο εξειδικευμένες λύσεις που καλύπτουν τις απαιτήσεις του οποιουδήποτε κυνηγότοπου. Το μόνο πρόβλημα που παραμένει είναι οι πολύ κοντινές αποστάσεις. Όχι για το αν χαλάσει το κρέας του λαγού ως τροφή, αλλά γιατί, κατά τη γνώμη μου, απαιτείται από όλους μας (όχι μόνο τους λαγοκυνηγούς) σεβασμός προς το θήραμα τόσο πριν όσο και μετά τη θήρευσή του. Αυτό βέβαια είναι ένα θέμα που δεν μπορώ να αναλύσω τώρα.  Προσωπικά επειδή απεχθάνομαι να βλέπω «κουρελιασμένα» θηράματα από σκάγια, προτιμώ να αφήσω το λαγό να φύγει παρά να τον τουφεκίσω μέχρι τα  δέκα πέντε μέτρα, ακόμα και με διασποράς. Όσο για τις μεγάλες αποστάσεις πέραν των 40 – 45 μέτρων, πρέπει μια για πάντα να απορρίψομε την «αμερικάνικη» φιλοσοφία των magnum και των γομώσεων πάνω από 42gr*. Ήδη στο βιβλίο «Το Κυνήγι Του Λαγού» στο κεφάλαιο «Εξοπλισμός», έχω κάνει ευρεία αναφορά γενικά στο θέμα του όπλου και του φυσιγγίου του λαγού και ιδιαίτερα στη φιλοσοφία της κάρπωσης του λαγού ως θήραμα. Χωρίς να θεωρηθεί υπερβολή θα τολμήσω να πω ότι ο λαγοκυνηγός δεν έχει δικαίωμα να πυροβολεί ένα θήραμα όπως ο λαγός σε αποστάσεις τέτοιες που ένα τσοκαρισμένο όπλο με ένα ποιοτικό φυσίγγι των 40 – 42 gr* δε διασφαλίζουν την ακαριαία πτώση του.